Trải qua 64 năm xây dựng, chiến đấu và trưởng thành, lực lượng Bộ đội Biên phòng (BĐBP) luôn được Đảng, Nhà nước và Nhân dân tin yêu. Với chức năng, nhiệm vụ làm nòng cốt, chuyên trách trong quản lý, bảo vệ chủ quyền lãnh thổ, an ninh biên giới quốc gia; những trang sử vẻ vang, chiến công oanh liệt của lực lượng đã được Đảng, Nhà nước ghi nhận bằng nhiều phần thưởng cao quý: Toàn lực lượng đã 02 lần được tuyên dương Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân; 01 Huân chương Sao Vàng, 03 Huân chương Hồ Chí Minh, 02 Huân chương Độc lập, 03 Huân chương Quân công, 01 Huân chương Lao động hạng Nhì, 02 Huân chương Lao động hạng Ba, 156 lượt tập thể, 67 cá nhân tuyên dương danh hiệu Anh hùng LLVTND, hàng vạn tập thể và cá nhân được trao tặng các phần thưởng cao quý khác...

Sau chiến thắng Điện Biên Phủ và Hiệp định Giơ-ne-vơ được ký kết, nước ta tạm thời bị chia làm 2 miền Nam - Bắc. Trước yêu cầu của nhiệm vụ bảo vệ miền Bắc xã hội chủ nghĩa, ngày 19/11/1958 Bộ Chính trị Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa II) đã ra Nghị quyết số 58-NQ/TW về việc tổ chức “Xây dựng lực lượng Cảnh vệ Nội địa và Biên phòng”. Thực hiện Nghị quyết của Bộ Chính trị, ngày 03/3/1959, Thủ tướng Chính phủ đã ký Nghị định số 100/TTg hợp nhất các đơn vị công an, bộ đội làm nhiệm vụ trên các tuyến biên giới, bờ biển, giới tuyến và bảo vệ các mục tiêu nội địa thành một lực lượng có tổ chức thống nhất, chặt chẽ từ Trung ương đến cơ sở, lấy tên gọi là Công an nhân dân vũ trang (CANDVT).

Ngay sau ngày thành lập, CANDVT đã chủ động triển khai nhiệm vụ bảo vệ biên giới, bờ biển miền Bắc, giới tuyến quân sự tạm thời và các mục tiêu quan trọng trong nội địa của 33 khu, tỉnh, thành miền Bắc và Thủ đô Hà Nội. Ở các địa bàn vùng sâu, vùng cao biên giới, thời tiết khắc nghiệt, giao thông khó khăn, công tác đảm bảo còn nhiều thiếu thốn, cán bộ chiến sĩ đã phát huy tinh thần chủ động, tự lực cánh sinh để xây dựng đồn trạm, vượt rừng tìm bà con về lập bản, dựng nhà, tiến hành công tác vận động quần chúng, vận động Nhân dân định canh, định cư, xây dựng cơ sở chính trị... trên biên giới.

CANDVT đã phối hợp chặt chẽ với các lực lượng và chính quyền địa phương tiến hành tiễu phỉ, trừ gian và phá tan âm mưu gây bạo loạn ở các địa phương, kêu gọi hàng nghìn tên phỉ ra đầu thú trở về sinh sống với gia đình, bóc gỡ hàng trăm tổ chức phản động đội lốt tôn giáo trên tuyến biển. Đồng thời đập tan âm mưu dùng gián điệp, biệt kích phá hoại miền Bắc của kẻ thù, truy bắt và tiêu diệt trên 100 toán gián điệp biệt kích với gần 2.000 tên, thu nhiều vũ khí, điện đài. Trên giới tuyến quân sự tạm thời dọc 102 km từ Cửa Tùng đến Cù Bai, 11 đồn CANDVT đóng giữ đã bảo vệ giới tuyến vẹn toàn, nhiều lần làm thất bại âm mưu và hành động phá hoại của Mỹ - Ngụy, củng cố niềm tin cho đồng bào bờ Nam Bến Hải.

Trong khu vực nội địa, các đơn vị CANDVT đã giải quyết, xử lý xuất sắc nhiều tình huống nguy hiểm, quản lý và theo dõi, bắt giữ hơn 305.000 tên gián điệp, chỉ điểm của địch cài cắm lại, đảm bảo an toàn tuyệt đối cho các cơ quan Trung ương, các chuyến công tác của lãnh đạo Đảng, Nhà nước. Cán bộ, chiến sĩ CANDVT đã góp phần không nhỏ trong cuộc đấu tranh chống phá hoại miền Bắc, dũng cảm dùng súng bộ binh trực tiếp bắn rơi 219 máy bay Mỹ, phối hợp với các lực lượng bắn rơi 225 chiếc, lăn lộn trong bom đạn cứu dân, cứu tài sản của Nhà nước, tháo gỡ bom mìn, thủy lôi của địch, giữ vững an ninh trật tự trên biển, nơi cửa sông, cửa lạch và các bến cảng...

Trên chiến trường miền Nam, sự chiến đấu anh dũng của hơn 5.000 cán bộ, chiến sĩ CANDVT miền Bắc chi viện đã tạo thêm sức mạnh cho quân dân miền Nam. Các chiến sĩ an ninh vũ trang đã sát cánh với các lực lượng vũ trang khác chiến đấu giải phóng Tây Nguyên, Huế, Đà Nẵng, Nha Trang, Sài Gòn… nhanh chóng tiếp quản các vùng giải phóng, giữ gìn an ninh trật tự, ổn định đời sống xã hội, tuyên truyền cho Nhân dân hiểu rõ và tin tưởng vào cách mạng.

Sau năm 1975, đất nước thống nhất, CANDVT nhanh chóng tổ chức triển khai lực lượng trên cả nước, hình thành một hệ thống bảo vệ biên giới thống nhất; phối hợp với Công an, Quân đội và Nhân dân cả nước quyết tâm đấu tranh chống kế hoạch “hậu chiến”, truy quét tàn quân FULRO, chống vượt biên, vượt biển trái phép, bóc gỡ cơ sở ngầm của địch, củng cố hệ thống chính trị cơ sở mới thành lập ở các tỉnh biên giới phía Nam[1].

Vết thương sau hai cuộc kháng chiến chống Thực dân Pháp và Đế Quốc Mĩ còn chưa nguôi thì tiếng súng lại vang lên trên bầu trời biên giới. Các đồn Biên phòng lại trực tiếp chống “chiến tranh phá hoại nhiều mặt” của kẻ thù, chiến đấu bảo vệ biên giới Tây Nam (1975-1979) và biên giới phía Bắc (1979-1989) giữ vững chủ quyền lãnh thổ, an ninh biên giới quốc gia. Cán bộ, chiến sĩ CANDVT luôn nêu cao ý chí “kiên quyết dũng cảm trước kẻ thù, tận tụy với Nhân dân” phối hợp tác chiến với các lực lượng vũ trang tấn công tiêu diệt, ngăn chặn quân xâm lược, bảo vệ biên giới, bảo vệ tính mạng, tài sản của Nhân dân. Thực hiện chủ trương của Đảng “giúp bạn là tự giúp mình”, Bộ Tư lệnh CANDVT đã điều 9 trung đoàn sang chiến đấu và giúp đỡ Nhân dân Campuchia lật đổ chế độ diệt chủng Khơme đỏ, xây dựng cuộc sống mới. Vào thời điểm này, cuộc chiến đấu bảo vệ biên giới phía Bắc của lực lượng CANDVT cũng là bản hùng ca bất diệt về sự dũng cảm của những chiến sĩ quân hàm xanh quyết tâm giữ từng tấc đất thiêng liêng của Tổ quốc.

Sau hai cuộc chiến tranh bảo vệ biên giới, trước yêu cầu nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới, ngày 10/10/1979, Bộ Chính trị đã ra nghị quyết số 22-NQ/TW chuyển giao nhiệm vụ và lực lượng CANDVT từ Bộ Nội vụ sang Bộ Quốc phòng đổi tên thành “Bộ đội Biên phòng”. Lực lượng BĐBP luôn giữ vững và phát huy truyền thống anh hùng đã được xây đắp bằng xương máu và sự cống hiến của các thế hệ cán bộ, chiến sĩ trong khói lửa chiến tranh, tiếp tục trọng trách bảo vệ biên giới Tổ quốc trong giai đoạn mới.

          Quán triệt sâu sắc quan điểm của Đảng Cộng sản Việt Nam trong Nghị quyết số 11-NQ/TW ngày 08/8/1995 của Bộ Chính trị (khóa VII) về “Xây dựng Bộ đội Biên phòng trong tình hình mới”, Nghị quyết số 33-NQ/TW ngày 28/9/2018 về “Chiến lược bảo vệ biên giới quốc gia”, Bộ Tư lệnh BĐBP đã tham mưu cho Bộ Quốc phòng trình Quốc hội và Chính phủ ban hành những văn bản pháp luật hết sức quan trọng như: Pháp lệnh BĐBP, Luật biên giới quốc gia, Luật Biên phòng Việt Nam và các văn bản qui định chi tiết… Như vậy, với sự quan tâm sâu sắc của Đảng, Nhà nước và của toàn dân, lực lượng BĐBP đã có những cơ sở chính trị, pháp lý cơ bản, quan trọng để tiến hành các hoạt động quản lý, bảo vệ biên giới và thực thi nhiệm vụ, công tác Biên phòng trong tình hình mới.

Nhằm chủ động đối phó với mọi tình huống xảy ra trên biên giới, vùng biển do sự phá hoại của kẻ địch trong âm mưu “Diễn biến hòa bình”, “phi chính trị hóa Quân đội”, nhiều biện pháp nghiệp vụ, chương trình huấn luyện mới đã được Bộ Tư lệnh BĐBP chỉ đạo các nhà trường, đơn vị áp dụng đảm bảo toàn diện cả về chính trị, quân sự, nghiệp vụ, pháp luật, hậu cần, kỹ thuật theo phương châm “Cơ bản, thiết thực, vững chắc”. BĐBP đã phát huy cao độ năng lực sáng tạo, tự lực tự cường; sử dụng thành thạo vũ khí, khí tài hiện có, kết hợp với bản lĩnh chuyên môn và ý chí cách mạng; giỏi về kỹ, chiến thuật, nắm chắc pháp luật, am hiểu về phong tục tập quán của đồng bào, tinh thông về nghiệp vụ Biên phòng. Toàn lực lượng luôn bảo đảm sẵn sàng chiến đấu cao, kịp thời xử lý các tình huống, nhất là ứng phó hiệu quả với các thách thức an ninh phi truyền thống, đặc biệt là đại dịch Covid-19 và các đợt thiên tai, bão lũ.

Từ đầu tháng 2 năm 2020 đến nay, khi dịch Covid-19 bùng phát ở Trung Quốc và lan sang các nước, thực hiện nghiêm Chỉ thị của Ban Bí thư, chỉ đạo của Chính phủ, Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng, với tinh thần “Chống dịch như chống giặc”, Đảng ủy, Bộ Tư lệnh BĐBP đã quán triệt và triển khai kịp thời, quyết liệt, đồng bộ các biện pháp phòng, chống dịch; điều động, tăng cường lực lượng, phương tiện kiểm soát chặt chẽ tại các cửa khẩu, đường mòn, lối mở, có thời điểm duy trì gần 2.000 tổ, chốt với trên 10.000 cán bộ, chiến sĩ BĐBP và các lực lượng chức năng kiểm tra, kiểm soát chặt chẽ biên giới, vùng biển, cửa khẩu, ngăn chặn xuất nhập cảnh trái phép, bắt giữ, bàn giao đưa đi cách ly hàng ngàn người, quyết tâm không để dịch bệnh lây lan qua biên giới; đã có hàng trăm đồng chí gác lại việc riêng của bản thân, gia đình để tham gia chống dịch trên biên giới.

Hằng năm, nước ta luôn phải chịu ảnh hưởng nặng nề của các đợt thiên tai, bão lũ, sạt lở đất khốc liệt. Các đơn vị BĐBP đã điều động hàng chục ngàn lượt cán bộ, chiến sĩ và phương tiện, hàng trăm lượt chó nghiệp vụ tham gia tìm kiếm cứu nạn, khắc phục hậu quả thiên tai, giúp Nhân dân khắc phục hậu quả, sớm ổn định cuộc sống.

          Công tác xây dựng Đảng, xây dựng lực lượng gắn với xây dựng đội ngũ cán bộ được xác định là nhiệm vụ then chốt trong xây dựng lực lượng vững mạnh toàn diện. Các tổ chức Đảng luôn đổi mới nội dung sinh hoạt, giữ vững nguyên tắc tập trung dân chủ, làm tốt công tác giáo dục chính trị cho đảng viên và cán bộ chiến sĩ để có bản lĩnh chính trị vững vàng, xác định quyết tâm hoàn thành nhiệm vụ. Hằng năm có từ 95-98% tổ chức cơ sở Đảng đạt TSVM, đảm bảo sức mạnh chiến đấu, sức mạnh lãnh đạo để thực hiện đạt hiệu quả cao nhất các nội dung công tác.

Trên tuyến biên giới đất liền, các đơn vị thường xuyên tuần tra bảo vệ đường biên cột mốc, phát hiện và xử lý kịp thời hàng trăm vụ vi phạm về chủ quyền lãnh thổ. Trên tuyến biển, các hải đoàn, hải đội Biên phòng phối hợp với các lực lượng bắt giữ, xử lý nhiều vụ tàu thuyền vi phạm pháp luật, giữ vững chủ quyền cùng các nguồn lợi quốc gia trên biển. Trong công tác quản lý cửa khẩu, kiểm soát xuất nhập cảnh, BĐBP đã tích cực đẩy mạnh cải cách hành chính, ứng dụng công nghệ thông tin thực hiện hiệu quả thủ tục Biên phòng theo cơ chế một cửa quốc gia, một cửa ASEAN, tập trung đầu tư trang bị, phương tiện kỹ thuật hiện đại, thực hiện số hóa, tự động hóa trong công tác kiểm soát xuất nhập cảnh; rút ngắn thời gian làm thủ tục, thúc đẩy lưu thông biên giới, phục vụ đắc lực công cuộc đổi mới, phát triển đất nước.

Trong những năm qua, BĐBP luôn quán triệt và thực hiện đường lối đối ngoại của Đảng, tham mưu cho Đảng, Nhà nước, Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng nhiều hoạt động quan trọng như công tác phân giới cắm mốc trên cả ba tuyến biên giới, ký kết các thỏa thuận hợp tác quân sự, hợp tác biên phòng với các nước láng giềng... Tổ chức hiệu quả các hoạt động đối ngoại Biên phòng như: Phối hợp với cơ quan chức năng Bộ Quốc phòng và các lực lượng liên quan phục vụ tổ chức thành công 7 lần Giao lưu hữu nghị quốc phòng biên giới Việt Nam - Trung Quốc, Giao lưu Việt Nam - Lào, Việt Nam - Campuchia lần thứ Nhất; tổ chức 5 lần đối thoại chính sách quốc phòng Việt Nam - Campuchia. Tổ chức Hội đàm giữa Bộ Tư lệnh BĐBP với Bộ Tư lệnh Lục quân, Bộ Tư lệnh Hiến binh Quân đội Hoàng gia Campuchia. Năm 2022 đã triển khai Kế hoạch tổ chức các hoạt động kỷ niệm 60 năm ngày thiết lập quan hệ ngoại giao, 45 năm ngày ký Hiệp ước hữu nghị, hợp tác Việt Nam - Lào, 55 năm ngày thiết lập quan hệ ngoại giao Việt Nam - Campuchia và Lễ kỷ niệm 45 năm “Con đường tiến đến đánh đổ chế độ diệt chủng Pôn Pốt” của Thủ tướng Campuchia Hun Sen. Tổ chức kết nghĩa “Đồn - Trạm hữu nghị, Biên giới bình yên” cho 185 cặp/265 đồn Biên phòng với các đại đội BĐBP và Chi đội, Trạm kiểm tra Biên phòng, xuất nhập cảnh các nước láng giềng; tổ chức các chương trình “Giao lưu hữu nghị biên giới”; tham mưu cho chính quyền địa phương tổ chức “Kết nghĩa cụm dân cư hai bên biên giới” cho 207 cặp cụm dân cư…

Với vai trò chủ trì, duy trì an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội ở khu vực biên giới, cửa khẩu; BĐBP đã xây dựng và triển khai nhiều kế hoạch đấu tranh phòng, chống tội phạm gắn với bảo vệ chủ quyền lãnh thổ, an ninh biên giới quốc gia. Các đơn vị BĐBP đã chủ động nắm chắc tình hình, phân tích, đánh giá, dự báo sát đúng; kịp thời triển khai các chủ trương, đối sách đấu tranh ngăn chặn, vô hiệu hóa âm mưu hoạt động của bọn phản động, giữ ổn định an ninh quốc gia ở KVBG, không để bị động, bất ngờ. Cán bộ, chiến sĩ BĐBP không quản ngại vất vả, hy sinh, thể hiện tinh thần đấu tranh không khoan nhượng với tội phạm. Tính từ năm 1998 tới nay, BBĐP đã xác lập hơn 1.600 chuyên án, xây dựng trên 7.000 kế hoạch nghiệp vụ, bắt giữ và xử lý hơn 107.000 vụ với trên 167.000 đối tượng xâm phạm an ninh quốc gia, mua bán người, tiền giả và các loại tội phạm khác; giải cứu trên 2.000 nạn nhân bị mua bán về tái hòa nhập cộng đồng. Xử phạt hành chính, tịch thu hàng hóa tang vật sung công quỹ Nhà nước trị giá hàng chục nghìn tỷ đồng… Riêng đấu tranh với tội phạm về ma túy, BĐBP đã bắt giữ trên 120.000 vụ với trên 200.000 đối tượng, thu hàng chục tấn heroin, cần sa, ma túy dạng đá, hàng trăm triệu viên ma túy tổng hợp, cùng nhiều vũ khí quân dụng, vật liệu nổ...

BĐBP luôn tích cực tham gia xây dựng, củng cố hệ thống chính trị cơ sở vững mạnh, xây dựng “thế trận lòng dân” ở KVBG. Hiện nay, có 311 “Cán bộ tăng cường xã quân hàm xanh” giữ các vị trí chủ chốt tại các xã biên giới đặc biệt khó khăn và 2.388 đảng viên các Đồn Biên phòng về tham gia sinh hoạt tại các chi bộ thôn, bản; 9.402 đảng viên ở các Đồn Biên phòng phụ trách 40.893 hộ gia đình ở khu vực biên giới. Các tỉnh, thành ủy đã ra quyết định chuẩn y, chỉ định 165 đồng chí tham gia cấp ủy cấp huyện, 517 đồng chí tham gia cấp ủy cấp xã; góp phần bồi dưỡng, giới thiệu hàng nghìn thanh niên ưu tú người dân tộc vào Đảng, xóa gần 600 thôn, bản trắng về đảng viên. Hàng trăm “Thầy giáo quân hàm xanh” đã mở gần 1.000 lớp xoá mù chữ và phổ cập giáo dục tiểu học cho trên 10.000 học viên. Thực hiện chương trình “Nâng bước em tới trường”, hằng năm toàn lực lượng hỗ trợ 500.000đ/tháng cho 3.000 học sinh ở KVBG (trong đó, có 75 cháu của Lào và 100 cháu của Campuchia); từ năm 2018 đến nay các đơn vị nhận nuôi 388 em có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn trong chương trình “Con nuôi đồn biên phòng”. Năm 2022 thực hiện Dự án “Cán bộ, chiến sĩ Quân đội nâng bước em tới trường” các đơn vị BĐBP đã nhận nuôi 205 học sinh, nhận hỗ trợ 2.433 học sinh với tổng kinh phí hỗ trợ trên 12 tỷ đồng. Hàng trăm “Thầy thuốc quân hàm xanh” thường xuyên túc trực, khám chữa bệnh, cấp phát thuốc miễn phí cho người dân hai bên biên giới. Hàng ngàn “Cán bộ khuyến nông quân hàm xanh” tham gia cùng chính quyền và bà con chuyển dịch cơ cấu nông lâm nghiệp gắn với xây dựng nông thôn mới, tăng cường trồng và bảo vệ rừng, tạo vành đai xanh biên giới.

Bên cạnh đó, các đơn vị BĐBP đã có nhiều hoạt động nhân văn và sáng tạo như: Chương trình “Mái ấm biên cương” trao tặng gần 10.000 căn nhà và công trình dân sinh; Chương trình “Bò giống giúp người nghèo nơi biên giới, hải đảo” đã tặng hơn 25.000 con bò cho các gia đình khó khăn; Đề án “Tăng cường phổ biến, giáo dục pháp cho cán bộ, Nhân dân vùng biên giới, hải đảo” đã góp phần nâng cao trình độ, nhận thức pháp luật cho Nhân dân; Chương trình “Xuân biên phòng ấm lòng dân bản”; hàng năm tặng hàng chục công trình dân sinh và từ 10.000 đến trên 26.000.000 suất quà Tết cho đồng bào nghèo đã mang lại những mùa xuân ấm tình quân dân; Chương trình “Tặng cờ Tổ quốc và ảnh Bác Hồ”, trao tặng trên 210.000 lá cờ và 71.000 ảnh Bác cho Nhân dân khu vực biên giới, biển đảo, cổ vũ, động viên bà con vươn khơi bám biển, bảo vệ chủ quyền biển, đảo thiêng liêng của Tổ quốc. Các chương trình, mô hình: “Xuân biên giới, Tết hải đảo”, Chiến dịch “Hãy làm sạch biển”, “Ngày Chủ nhật xanh”, “Thứ bảy tình nguyện”, “Tháng Thanh niên”, “Tháng ba biên giới”, “Tuổi trẻ BĐBP xung kích, dũng cảm đấu tranh phòng, chống tội phạm”, “Câu lạc bộ võ thuật”, “Câu lạc bộ Thanh niên Điều lệnh”; Chương trình “Mẹ đỡ đầu”; phong trào thi đua “Phụ nữ BĐBP trí tuệ - bản lĩnh, hoàn thành tốt nhiệm vụ, xây dựng gia đình hạnh phúc, xứng danh Bộ đội Cụ Hồ” thời kỳ mới; Cuộc vận động “Xây dựng gia đình 5 không, 3 sạch”, xây dựng người phụ nữ BĐBP theo tiêu chí “Bốn tốt; Công đoàn BĐBP tiếp tục đẩy mạnh phong trào thi đua “Lao động giỏi, lao động sáng tạo”, đã và đang được các cấp ủy Đảng, chính quyền địa phương, các ban, ngành, đoàn thể và Nhân dân đánh giá cao.

Vừa tiến hành bảo vệ toàn vẹn chủ quyền, lãnh thổ an ninh biên giới, tấn công các loại tội phạm vừa tích cực tham gia củng cố cơ sở chính trị, phát triển kinh tế, văn hóa xã hội, lực lượng BĐBP luôn thể hiện rõ vai trò là một đội quân chiến đấu, đội quân công tác vững vàng trong thời kỳ đổi mới và hội nhập kinh tế quốc tế. Đặc biệt những năm gần đây, triển khai thực hiện Nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIII, Nghị quyết Đại hội Đảng bộ Quân đội lần thứ XI và Nghị quyết Đại hội Đảng bộ BĐBP lần thứ XV, Đảng ủy, Bộ Tư lệnh BĐBP đã tập trung lãnh đạo, chỉ đạo toàn lực lượng thực hiện thắng lợi nhiệm vụ “kép”: Quản lý, bảo vệ vững chắc chủ quyền lãnh thổ, an ninh biên giới quốc gia và thực hiện nhiệm vụ phòng, chống dịch Covid-19, lập nhiều, chiến công, thành tích xuất sắc, nổi bật trên mọi nhiệm vụ, mọi địa bàn. Những hy sinh, cống hiến của người lính quân hàm xanh trên mọi miền biên cương, trong mọi nhiệm vụ đã làm sáng đẹp thêm hình ảnh “Bộ đội Cụ Hồ” trong thời kỳ mới, khắc sâu vào tiềm thức của các tầng lớp Nhân dân được Đảng và Nhà nước tôn vinh, ca ngợi.

           Năm 2022, cấp ủy, chính quyền và Nhân dân khu vực biên giới nói chung, lực lượng BĐBP nói riêng vừa chào đón một sự kiện đặc biệt. Từ ngày 01/01/2022, Luật Biên phòng Việt Nam chính thức có hiệu lực thi hành, đây là văn bản pháp lý quan trọng được xây dựng trên cơ sở tinh thần Nghị quyết số 33-NQ/TW ngày 28/9/2018 của Bộ Chính trị về “Chiến lược bảo vệ biên giới quốc gia”. Điều đó đã tạo cơ sở quan trọng nhằm phát huy sức mạnh tổng hợp xây dựng lực lượng bảo vệ biên giới, xây dựng thế trận biên phòng toàn dân gắn với thế trận quốc phòng toàn dân và thế trận an ninh nhân dân vững chắc ở khu vực biên giới, hoàn thiện cơ chế chính sách để xây dựng, quản lý, bảo vệ biên giới quốc gia, phù hợp với thực tiễn và phù hợp với pháp luật quốc tế, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ quản lý, bảo vệ chủ quyền, an ninh biên giới quốc gia trong tình hình mới.

Toàn lực lượng năm 2022 có 03 tập thể và 05 cá nhân được tặng thưởng Huân chương Chiến công (hạng Nhất, Nhì, Ba); 02 tập thể, 114 cá nhân được tặng thưởng Huân chương Bảo vệ Tổ quốc (hạng Nhất, Nhì, Ba); 1.946 cá nhân được tặng Huy chương Chiến sĩ vẻ vang (hạng Nhất, Nhì, Ba); 06 tập thể và 08 cá nhân được tặng thưởng Bằng khen của Thủ tướng Chính phủ; 03 cá nhân được tặng thưởng danh hiệu “Chiến sĩ thi đua toàn quân”; 131 tập thể và 236 cá nhân được tặng thưởng Bằng khen của Bộ Quốc phòng, ngành Trung ương; 02 tập thể, 03 cá nhân được tặng thưởng Bằng khen của Tổng cục Chính trị; 480 tập thể và 923 cá nhân được tặng thưởng Bằng khen của Bộ Tư lệnh BĐBP.

Những năm tới, trên thế giới, hòa bình, hợp tác và hội nhập quốc tế là xu hướng chủ đạo nhưng tiềm ẩn nhiều nhân tố gây mất ổn định, khó lường; chiến tranh cục bộ, xung đột vũ trang, tranh chấp tài nguyên, chủ quyền lãnh thổ, xung đột sắc tộc, tôn giáo, hoạt động can thiệp, lật đổ, ly khai khủng bố, nhất là xung đột quân sự tại Ukraina tiếp tục tác động sâu sắc đến kinh tế, xã hội, quốc phòng, an ninh, đối ngoại của nhiều quốc gia, trong đó có Việt Nam. Trên Biển Đông tiềm ẩn nhiều bất ổn; các nước trong khu vực tăng cường tuần tra, kiểm soát trên biển, đặc biệt vùng biển còn chồng lấn, chưa phân định để khẳng định chủ quyền. Trên các tuyến biên giới và một số địa bàn trọng điểm, nhất là biên giới phía Bắc, Tây Nam tiềm ẩn phức tạp mới; tình trạng xuất nhập cảnh trái phép có xu hướng gia tăng. Các thế lực thù địch, phần tử cơ hội chính trị trong, ngoài nước tiếp tục đẩy mạnh chiến lược “diễn biến hòa bình”, thúc đẩy “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” và thực hiện âm mưu “phi chính trị hóa quân đội”; yếu tố an ninh phi truyền thống đặc biệt là đại dịch Covid-19 sẽ diễn biến phức tạp, ảnh hưởng xấu đến an ninh trật tự, nảy sinh nhiều loại tội phạm có tổ chức, có vũ trang, tội phạm công nghệ cao, tội phạm xuyên biên giới, xuyên quốc gia… Khu vực Đông Nam Á tiếp tục phát triển năng động, tình hình chính trị - xã hội của đất nước cơ bản ổn định, kinh tế - xã hội tăng trưởng, quốc phòng, an ninh được củng cố, tăng cường: “Đất nước ta chưa bao giờ có được cơ đồ, tiềm lực, vị thế và uy tín quốc tế như ngày nay”[2]. Tuy nhiên, vấn đề chủ quyền biên giới, lãnh thổ, nhất là trên Biển Đông sẽ diễn biến phức tạp hơn, nền kinh tế còn nhiều khó khăn, thách thức, cạnh tranh quyết liệt.

Cuộc đấu tranh bảo vệ chủ quyền trên biển của Nhân dân ta sẽ còn lâu dài; thiên tai, dịch bệnh còn diễn biến phức tạp, đời sống của một bộ phận nhân dân và lực lượng vũ trang, nhất là các đơn vị, địa bàn vùng sâu, vùng xa, biên giới, hải đảo còn gặp nhiều khó khăn. Tình hình trên đặt ra cho công tác bảo vệ chủ quyền lãnh thổ, an ninh biên giới quốc gia trong giai đoạn mới ngày càng toàn diện, nặng nề và phức tạp, đòi hỏi đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ ngày càng cao.

Trải qua 64 năm xây dựng, chiến đấu và trưởng thành (03/3/1959-03/3/2023), dưới sự lãnh đạo của Đảng, Nhà nước, Quân ủy Trung ương và Bộ Quốc phòng, sự đồng lòng ủng hộ, yêu mến của Nhân dân, lực lượng BĐBP đã vượt qua bao khó khăn, gian khổ, hoàn thành tốt nhiệm vụ trong từng giai đoạn lịch sử và xây đắp nên truyền thống vẻ vang của mình. Đó là giá trị tinh thần to lớn, tiếp thêm sức mạnh cho lớp lớp cán bộ chiến sĩ hôm nay vững vàng kiên định nơi tuyến đầu Tổ quốc, cùng chính quyền, lực lượng vũ trang và Nhân dân biên giới làm thất bại mọi âm mưu, thủ đoạn của địch, góp phần quan trọng trong sự nghiệp xây dựng, quản lý, bảo vệ chủ quyền lãnh thổ và an ninh biên giới quốc gia.

Phát huy truyền thống của lực lượng 02 lần được phong tặng Danh hiệu anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân, cán bộ, chiến sĩ BĐBP tuyệt đối tin tưởng vào sự lãnh đạo của Đảng, Nhà nước, Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng, nắm vững thời cơ, vượt qua thách thức, quyết tâm phấn đấu hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ mà Đảng, Nhà nước, Quân đội và Nhân dân giao phó; bảo vệ vững chắc chủ quyền toàn vẹn lãnh thổ, an ninh biên giới quốc gia trong mọi tình huống; xây dựng BĐBP ngày càng vững mạnh, chính qui, hiện đại./.